- Wystawa: Malowanie współczesnego życia
- Zmieniająca się rola kobiet
Kobiety pragnące zostać zawodowymi malarkami napotykały na duże przeszkody, nie mogły na przykład zostać członkami akademii ani brać udziału w zajęciach rysowania modela na żywo – uważane to było za „niewłaściwe” dla kobiety. Na przestrzeni XIX wieku jednak postrzeganie roli i statusu kobiet artystek zaczęło się stopniowo zmieniać, zarówno w środowisku artystycznym, jak i w odbiorze społecznym.
Duńska malarka Anna Ancher (1859-1935) uważana jest za jedną z najważniejszych przedstawicieli impresjonizmu w Danii. Urodziła się w Skagen, najbardziej odległym, wysuniętym najdalej na północ regionie Danii. Studiowała rysunek w Kopenhadze i Paryżu (w pracowni Puvisa de Chavannesa). Po poślubieniu artysty Michaela Anchera w 1880 r. w dalszym ciągu malowała pejzaże i mieszkańców Skagen, łamiąc konwencję nakazującą mężatkom poświęcenie się obowiązkom domowym.
Na obrazie Matka artystki Ane Hedvig Brøndum w niebieskim pokoju można odnaleźć kilka charakterystycznych cech malarstwa Ancher: duże zainteresowanie kolorem i światłem, położenie nacisku raczej na płaszczyznę obrazu niż wrażenie głębi oraz codzienna tematyka. Więcej przykładów sztuki artystki w ramach kampanii Europeana można zobaczyć tutaj.
Szwedzka malarka Hanna Pauli (1864-1940) w latach 1885-1887 studiowała w Paryżu, gdzie poznała swojego przyszłego męża, również artystę, Georga Pauliego. Była pod dużym wpływem francuskiego malarstwa plenerowego, co widać na jej sławnym płótnie Śniadanie.
Portret Pauli przedstawiający jej przyjaciółkę, fińską rzeźbiarkę Venny Soldan-Brofeldt powstał w ich wspólnej pracowni w paryskiej dzielnicy Montparnasse. Soldan-Brofeld uchwycona została w trakcie procesu twórczego – siedzi na podłodze z kawałkiem gliny w dłoni. Takie przedstawienie kobiety, siedzącej bez skrępowania na podłodze, nie było wówczas czymś powszechnym. Uważano, że kobiety z burżuazji nie powinny ubierać i zachowywać się w ten sposób. Kobieta z portretu Pauli nie poddaje się tym społecznym ograniczeniom. Kristoffer Arvidsson z Göteborgs konstmuseum przedstawia szerszy kontekst powstania obrazu: „Przyjaźnie kobiet artystek miały duże znaczenie w artystycznym świecie zdominowanym przez mężczyzn, w którym kobiety były często traktowane podejrzliwie lub z pogardliwą pobłażliwością. W latach 90. XIX w. wiele artystek z krajów nordyckich odnajdywała w Paryżu wolność, której zakazywano im po powrocie do ojczyzny.”
Nie miałyśmy w tamtym czasie żadnych większych długów. W pracowni było straszliwie zimno i wilgotno; moja fińska przyjaciółka musiała zakładać mufkę, kiedy ją malowałam. Nie przejmowałyśmy się zbytnio materialną stroną życia... Prawie zawsze chodziłyśmy w kapciach; dużo oszczędzałyśmy w ten sposób na skórzanych butach, a poza tym było to bardzo wygodne.
Fińska artystka Maria Wiik (1853-1928) studiowała w szkole rysunku w Helsinkach, a następnie na Académie Julian w Paryżu, jednej z nielicznych prywatnych szkół, które przyjmowały wówczas kobiety.
Tytuł i temat jej obrazu Wyjście na świat, który przedstawia dwa pokolenia kobiet w domowym wnętrzu, nawiązują do zmieniającej się roli kobiet w społeczeństwie. Obraz zdobył brązowy medal na Wystawie Światowej w 1900 r. Został ponadto uwzględniony w książce Women Painters of the World z 1905 r., którą w całości można przeczytać online na stronie Projektu Gutenberg.
Po odbyciu edukacji artystycznej w rodzinnej Szwecji, Sofie Ribbing (1835-1894) mieszkała i pracowała w innych miejscach Europy, w Rzymie, Londynie i Hadze. Ribbing w sposób realistyczny malowała sceny z codziennego życia domowego.
Rysujący chłopcy z 1864 r. to zwieńczenie zarówno twórczości Ribbing, jak i całego malarstwa szwedzkiego połowy XIX wieku. Delikatne przedstawienie miękkiego światła padającego na chłopców tworzy atmosferę intymności i cichego skupienia.