Wystawa
Koszty ludzkie pierwszej wojny światowej zostały przedstawione przez dwudziestowiecznego łotewskiego artystę Jēkabsa Kazaksa i jemu współczesnych. Kazaks uczył się w szkole sztuk pięknych w Rydze i Penzy, później dwa razy odwiedzał Moskwę, gdzie odkrył francuski modernizm, szczególnie twórczość André Deraina, w domach rosyjskich kolekcjonerów Morozowa i Szczukina.
Prostota tych Francuzów przeraża mnie. Nie wydaje mi się to rzeczywiste; pierwszy raz zobaczyłem ciała, o których można wyłącznie powiedzieć, że to obraz.
Monumentalne modernistyczne płótno _Uciekinierz_y z 1917 roku przedstawia trudną sytuację rodziny opuszczającej swój dom w czasach przesiedleń. W dwumetrowym dziele uderza kompozycja – ubodzy uciekinierzy odcinają się na tle burzowego nieba. W czasie pracy nad Uciekinierami Kazaks nadzorował biuro Komitetu Zaopatrywania Uchodźców w Penzie. Pisał również wiersze i notatki w pamiętniku dotyczące ciężkiego losu uchodźców.
Litewski ekspresjonista Pranas Domšaitis, podczas swojego pobytu w Niemczech, znalazł się pośród twórców, których dzieła pokazywano w ramach sławnej wystawy sztuki zdegenerowanej (niem. Entartete Kunst) – skonfiskowanych dzieł nieprzystających do nazistowskich wartości. Podobnie jak w przypadku opisanego wyżej obrazu Kazaksa, dramatyzm Lietuvos kaimo peizažas (Pejzaż litewskiej wioski), 1918 r., sugeruje wojnę i los bezdomnych uchodźców.
Zimne światło księżyca oświetla złowieszcze chmury, a kobiece postacie zastygają w niepewności. Bogata kolorystyka i uogólnione kształty dopełniają tej tajemniczej nocnej sceny.
W późniejszym okresie Domšaitis emigrował do RPA. Wystawiał prace na arenie międzynarodowej, ale w listach pisał: „Litewska krew daje znać o sobie, moje obrazy są prawdziwie litewskie.”
Gösta Adrian-Nilsson (GAN) był pionierem modernizmu w Szwecji. The Horse Breaker, 1916 r., syntetyzuje obrazowe style ekspresjonizmu, kubizmu i futuryzmu z tradycyjnym tematem. Obraz namalowany w okresie pierwszej wojny światowej w metaforyczny sposób oddaje czas zamętu w Europie.
